Σκλήρυνση κατά Πλάκας: γενικές πληροφορίες
Σκλήρυνση κατά Πλάκας: γενικές πληροφορίες
Η σκλήρυνση κατά πλάκας (ΣΚΠ) είναι μία χρόνια νευροεκφυλιστική νόσος που χαρακτηρίζεται από εξαιρετική μεταβλητότητα στην κλινική πορεία, με σημεία και συμπτώματα που επηρεάζουν λειτουργικά, ψυχολογικά και γνωστικά το άτομο. Η νόσος εμφανίζεται στο διπλάσιο ποσοστό γυναικών σε σχέση με τους άντρες και αφορά ηλικίες 20 έως 50 ετών. Να αναφερθεί ότι το ηλικιακό εύρος αφορά τη χρονική στιγμή της κλινικής διάγνωσης και όχι την πρότερη ύπαρξη συμπτωμάτων ή τη μετέπειτα διάρκεια. Η φαρμακευτική αγωγή που λαμβάνεται αφορά τη διαχείριση και την εκδήλωση των συμπτωμάτων, με τον θεράποντα ιατρό να αποφασίζει τη καλύτερη δυνατή αγωγή για τη μείωση της προοδευτικότητας της νόσου.
Η εκδήλωση των συμπτωμάτων μπορεί να ποικίλλει σημαντικά ανάμεσα στα άτομα, και αυτά περιλαμβάνουν τη κόπωση, αδυναμία, στάση σώματος και τις διαταραχές στην κίνηση. Η λειτουργία της βάδισης αξιολογείται συχνότερα ως η πιο σημαντική από τα άτομα με ΣΚΠ. Τόσο ο επιπολασμός όσο και η σοβαρότητα των διαταραχών της βάδισης βρέθηκε ότι συσχετίζονται με τη διάρκεια της νόσου, αν και ορισμένες μελέτες έχουν εντοπίσει χαρακτηριστικά βάδισης που επηρεάζονται και σε άτομα με ήπια πρόοδο της ΣΚΠ. Οι βλάβες μπορεί να προκαλέσουν δυσλειτουργίες που οδηγούν σε προοδευτική επιδείνωση της ποιότητας ζωής. Είναι απαραίτητη η διεπιστημονική προσέγγιση, λαμβάνοντας υπόψιν όλες τις πτυχές της νόσου και η εξειδικευμένη αντιμετώπιση που επικεντρώνεται στο άτομο. Στόχος είναι πάντα η βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης τόσο του ατόμου με ΣΚΠ όσο και της οικογένειας και των ατόμων γύρω του.
Ο όγκος της έρευνας αυξάνεται καθημερινά προσφέροντας ολοκληρωμένη γνώση για τις θετικές επιδράσεις τη φυσικοθεραπείας τόσο στην ΣΚΠ όσο και σε άλλες παθολογίες και καταστάσεις. Η φυσικοθεραπεία στην αντιμετώπιση της ΣΚΠ περιλαμβάνει τις παρεμβάσεις για τη βελτίωση και τη διατήρηση της σωματικής δραστηριότητας. Χρησιμοποιώντας από παθητικές έως και ενεργητικές τεχνικές, στόχος είναι η εξατομικευμένη αντιμετώπιση ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ατόμου και το πως έχει εκδηλωθεί η νόσος. Η φυσικοθεραπεία έχει ευεργετικές επιδράσεις στην κόπωση, στη μείωση του αισθήματος πόνου και δυσκαμψίας, στη βελτίωση της μυϊκής λειτουργίας και δρα θετικά στην ισορροπία και τη γενική κινητικότητα. Είναι σημαντικό και απαραίτητο να χρησιμοποιούνται έγκυρες μέθοδοι αξιολόγησης για τον προσδιορισμό των κινητικών ελλειμάτων και δυσλειτουργιών. Στις μεθόδους αξιολόγησης περιλαμβάνεται: η εκτίμηση της σπαστικότητας, η αξιολόγηση της μυϊκής δύναμης και των ελλειμάτων, η ανάλυση της βάδισης και η αξιολόγηση της ισορροπίας και η γενική λειτουργική εκτίμηση.
Πέρα από τις παρεμβάσεις που θα επιλέξει ο θεράπων ιατρός η στοχευμένη φυσικοθεραπεία μέσω ελεγχόμενης φόρτισης είτε με εξωτερικές αντιστάσεις είτε με το βάρος το σώματος έχει επίδραση :
• Στο εύρος κίνησης των ισχίων και των αστραγάλων
• Στη βελτίωση της σπαστικότητας όπου εμφανίζεται
• Μείωση του αισθήματος κόπωσης
• Διατήρηση της καρδιοαναπνευσικής ικανότητας και σε ορισμένες περιπτώσεις βελτίωσή της
• Μεμονωμένη αύξηση της δύναμης τετρακέφαλου και οπίσθιων μηριαίων
• Ενίσχυση της πνευματικής διαύγειας και της καθημερινής ενεργητικότητας με βελτίωση της γενικής ποιότητας ζωής
Η ανθρώπινη βάδιση απαιτεί υψηλό βαθμό συμμετρίας και συντονισμού. Η ασυμμετρία της βάδισης σχετίζεται με μειωμένη ταχύτητα βάδισης και αυξημένη ενεργειακή δαπάνη. Στα άτομα με ΣΚΠ παρατηρούνται γενικά μειωμένοι παράμετροι βάδισης όπως ο ρυθμός, το μήκος βήματος και ο χρόνος βηματισμού. Η μεταβλητότητα της βάδισης, τείνει να προοδεύει ανάλογα με τα στάδια και τη πορεία της πάθησης, με τη μεγαλύτερη μεταβλητότητα να εμφανίζεται στα υψηλότερα επίπεδα αναπηρίας. Στη προοδευτική ΣΚΠ όπου τα συμπτώματα με τη πάροδο του χρόνου είναι και σοβαρότερα, απαιτείται συνέπεια και εξειδικευμένη αντιμετώπιση τόσο από τη πλευρά του φυσικοθεραπευτή όσο και από τη πλευρά του ατόμου που πάσχει. Πριν την πρόοδο των συμπτωμάτων συστήνεται η εισαγωγή των θεραπευτικών μεθόδων, και ειδικότερα της άσκησης, για να μειωθεί και η εξέλιξη της νόσου. Επίσης σημαντική είναι η εξοικείωση του ατόμου πρότερα με τις τεχνικές παρέμβασης, καθώς είναι δυσκολότερη η προσαρμογή στα πιο απαιτητικά στάδια της νόσου.